Како се прават пари?

0
5107

Монетаризмот како економска филозофија се надоврзува на економскиот либерализам и на вербата во стабилноста на економијата како негово природно својство. Во методолошка смисла, монетаризмот инсистира на позитивната економија. Од идеолошки аспект, пак, тој е теорија на либерално-конзервативната десница, која верува во рационалниот поединец, приватната сопственост, слободата и слично. Како економска политика, монетаризмот става акцент на стабилното и долгорочно управување со понудата на пари, предност им дава на правилата во однос на дискреционата политика на владата.

Монетаризмот како економска теорија и политика е преточен во економската практика. Во таа смисла треба да се истакне посебно времето на реганомиката во САД и тачеризмот во Обединетото Кралство во 1980-те години на минатиот век.

Монетаризмот во себе содржи и економска политика со која се дава поддршка на самотекот на економската активност со помош на пазарот, од една страна, и се бара редуцирање на економската улога на државата на минимум, од друга страна. Монетаристите се против активна економска политика, а доколку треба да се води некаква економска политика примат треба да и се даде на монетарната политика. Тие се за слободна пазарна игра, потполна конкуренција и слободни цени. Монетаристите се залагаат за намалување на буџетскиот дефицит, за дерегулација на економските текови, за приватизација, за намалување на социјалните трансфери и слично. Тие предлагаат државата т.е. централната банка, да води монетарна политика со која ќе се контролира порастот на паричната маса и ќе се влијае на економската стабилност. Во тој контекст е познатото монетарно правило на Милтон Фридман според кое треба со уставот да се утврди константна стапка на пораст на паричната маса од 3 до 5% која би кореспондирала со годишната стапка на пораст на БДП. Економската политика на монетаристите се залага за утврување и почитување на одредени „правила на играта“, а е против дискреционата монетарна политика. Истото важи и за фискалната политика. Монетаристите се определуваат за економска политика врз основа на правила а не за власт (дискрециони права). Во центарот на монетаристичката економска политика е стабилното, долгорочно управување со понудата на пари. Тие велат дека основен економски проблем не е невработеноста (како што сметаат следбениците на Џон Мејнард Кејнс т.н. кејнзијанци), туку инфлацијата за која сметаат дека е монетарен феномен.

Монетаристите сметаат дека улогата на државата т.е. владата треба да биде ограничена, односно нејзината улога треба да се сведе на заштита на внатрешната и надворешната стабилност, заштита на законите и договорите во врска со приватната сопственост, заштита на конкурентскиот пазар. Моќта на владата треба да биде децентрализирана, бидејќи во спротивно може да прави и лоши дела.

Монетаристите потенцираат дека т.н. „невидлива рака“ на пазарот е поефикасна од државната интервенција, приватниот сектор е стабилен, државата треба да ја контролира понудата на пари, економската политика да се базира на цврсти правила т.е. на монетарната политика.

ОДГОВОРЕТЕ

Ве молиме внесете го Вашиот коментар!
Ве молиме внесете го Вашето име овде